" (1) | A (61) | B (8) | C (50) | D (43) | E (27) | F (24) | G (19) | H (36) | I (26) | J (1) | K (10) | L (15) | M (57) | N (26) | O (21) | P (70) | Q (2) | R (15) | S (64) | T (33) | U (2) | V (28) | W (7) | X (1) | Z (9)
Titel Body
debuut

eerste manifestatie van een ziekte

defecatie

ontlasten

Deficiëntie

tekortschietend

déjà-entendu

plotselinge en voorbijgaande beleving zonder objectieve grond: wat men nu hoort meent men precies zo eerder te hebben gehoord

déjà-vu

plotselinge en voorbijgaande beleving, zonder objectieve grond: wat men nu ziet meent men precies zo eerder te hebben gezien.

deletie

Ten aanzien van chromosomen: het ontbreken van een deel van het chromosoom

delier

organisch psychisch syndroom met licht verlaagd bewustzijn, met verminderd cognitief functioneren, vaak met onrust, ontremming, hallucinaties, waangedachten, stoornissen in het slaap waak ritme

delinquentie

asociaal gedrag, dat kan leiden tot justitieel ingrijpen

demyelinisatie

de omhulling van axonen door myeline gaat teloor

dendriet

korte uitloper van zenuwcel die zich vaak in twee of drie takjes splitst en waarop zich synapsen bevinden. Dendrieten fungeren veelal als het receptieve deel van de zenuwcel.

depressie

gedrukte gemoedstemming, neerslachtigheid. Meerdere oorzaken kunnen een rol spelen: genetische, andere biologische factoren, en sociale factoren.

desintegratie

uiteenvallen, verbrokkeling

desoriēntatie

stoornis of onvermogen tot oriēntatie in tijd of plaats of ten aanzien van personen

diabetes mellitus

suikerziekte

didactisch leeftijdsequivalent

Een maat voor de vordering van een leerling in de leerstof. De didactische leeftijd van een leerling is het aantal maanden onderwijs dat deze vanaf het begin van groep 3 heeft gevolgd.De DLE wordt bepaald door in een tabel op te zoeken voor welke DL de ruwe score van een leerling kenmerkend is. Het DLE concept is omstreden: zie Evers A, Resink w (2007) Het drijfzand van didactische leeftijdsequivalenten. De Psycholoog 42: 466-472

diëncefalon

tussenhersenen - tussen de twee grote hersenhelften - onder andere omvattend de thalamus, de hypothalamus en de derde ventrikel. Zie ENCYCLOPEDIE: Anatomie van de hersenen

diffusion tensor imaging MRI

een MRI techniek waarmee het verloop van zenuwbanen zichtbaar kan worden gemaakt Zie Encyclopedie, Beeldvorming.

diffuus

verspreid, zonder scherpe begrenzing

dimeer

een uit twee eenheden bestaande chemische verbinding.

  • Zijn de twee eenheden gelijk dan spreekt men van een homodimeer.
  • Bij een heterodimeer zijn de twee eenheden ongelijk
diplegie

beiderzijdse verlamming van de overeenkomstige lichaamsdelen, bijv. benen

distaal

naar het einde

DNA

desoxiribonucleic acid: desoxyribonucleïnezuur, bestaat uit een dubbele, trappenhuisachtige gewonden keten van nucleotiden. Nucleotiden bestaan uit een geraamte van suiker en fosfaat, en één van vier organische stikstofbasen: adenine, thymine, guanine en cytosine (A, T, G, C)

DNET

Dysembryoplastische Neuro-Ectodermale Tumor. Dysembryoplatisch: embryonale misvorming. Neuro: voorvoegsel met betrekking tot zenuw. Ectoderm:buitenste kiemblad.

domeinen van cognitie

gebieden van het cognitieve functioneren zoals aandacht, concentratie, geheugen, leren, taalfunctie

dosis-response relatie

samenhang tussen dosis (bijvoorbeeld ingenomen hoeveelheid genotmiddelen of medicijnen) en de gevolgen (bijvoorbeeld voor het cognitief functioneren)

drain

middel om overtollig vocht af te voeren

drempeleffect

de hoeveelheid van een stof (medicijn, genotmiddel) of de sterkte van een prikkel moet een bepaalde waarde overschrijden voordat de stof werkzaam is dan wel opgemerkt wordt.

drugs

psychoactieve middelen

dubbelblind

onderzoek waarbij de onderzoeker en de onderzochten niet weten welke interventie bij welke proefpersonen wordt toegepast

dubbeltaak

in testonderzoek bijvoorbeeld: geluiden tellen terwijl je ruimteschepen zoekt

dura mater

Letterlijk: harde moeder. Buitenste, harde hersenvlies

dwangstand

een onwillekeurige stand van een lichaamsdeel. Bij een dwangstand van de ogen staan beide ogen in een zelfde, bepaalde richting, zijdelings, naar boven of beneden

dysartrie

Gestoorde spraak, wat stem of articulatie betreft, als gevolg van dysfunctie van de spraakmusculatuur.

dyskinesie

het maken van abnormale, niet bedoelde bewegingen.

dysmaturitas

te klein, te licht voor de leeftijd. een term die gebruikt wordt voor sommige pasgeborenen

dysmatuur

te licht, te klein voor de zwangerschapsduur